Mówiąc o sposobach realizacji otwartego dostępu, możemy wyróżnić dwie tzw. drogi oraz dwa modele:
Droga "złota"
to publikowanie utworów w otwartych czasopismach naukowych lub książkach (w modelu gratis lub libre). Publikacją, czyli stworzeniem opisu, dodaniem tekstu zajmują się redakcje wydawnictw.
Droga "zielona"
to publikowanie utworów w otwartym repozytorium. Najczęściej to sam autor dokonuje tzw. autoarchiwizacji, czyli umieszcza w otwartym repozytorium swoją publikację - wprowadza jej opis i dodaje tekst w odpowiednim formacie. Na autorze spoczywa obowiązek upewnienia się, czy w świetle postanowień zawartej z wydawcą umowy może udostępnić w repozytorium daną wersję publikacji.
Otwarty dostęp gratis
rozpowszechnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym oraz możliwość nieodpłatnego i nieograniczonego technicznie korzystania z niego zgodnie z właściwymi przepisami.
Otwarty dostęp libre
rozpowszechnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym wraz z udzieleniem każdemu licencji na nieograniczone, nieodpłatne i niewyłączne korzystanie z niego oraz z jego ewentualnych opracowań.
Obie drogi (złota i zielona) są traktowane jako spełnienie obowiązku zapewnienia otwartego dostępu do publikacji. Zatem żadna nie jest lepsza lub gorsza. Natomiast zgodnie z informacjami zawartymi w dokumencie „Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce” opierając się na rekomendacjach polskich ekspertów zarekomendowano drogę zieloną.
Źródło: Wdrożenie otwartego dostępu do treści naukowych i edukacyjnych. Praktyki światowe a specyfika polska. Przewidywane koszty, narzędzia, zalety i wady, s. 264 – 265